Η οστεοπόρωση είναι μια από τις συχνότερες παθήσεις των οστών παγκοσμίως. Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική για τη θεραπευτική παρέμβαση και μπορεί να πραγματοποιηθεί με εξετάσεις αίματος.
Τι είναι η οστεοπόρωση; Πότε εμφανίζεται;
Σε φυσιολογικές συνθήκες υπάρχει συνεχής ανακατασκευή των οστών, όπου η οστική απορρόφηση βρίσκεται σε ισορροπία με τη δημιουργία νέου οστού. Αυτή η διαδικασία είναι απαραίτητη για τη διατήρηση υγιών οστών.
Η οστεοπόρωση είναι μία σκελετική διαταραχή που οφείλεται σε αυξημένη απορρόφηση των οστών και μειωμένο σχηματισμό τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της οστικής αντοχής και την αύξηση του κινδύνου κατάγματος.
Η οστεοπόρωση αποτελεί κοινή ασθένεια των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών, αλλά εμφανίζεται συχνά και σε ηλικιωμένους άνδρες. Σύμφωνα με διεθνή επιδημιολογικά στοιχεία το 1/3 των γυναικών και το 1/5 των ανδρών άνω των 50 ετών, θα εμφανίσουν στην υπόλοιπη ζωή τους ένα τουλάχιστον οστεοπορωτικό κάταγμα. Συνήθως τα οστεοπορωτικά κατάγματα εκδηλώνονται στο ισχίο και στη σπονδυλική στήλη.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική για την έναρξη θεραπευτικής αγωγής και την πρόληψη καταγμάτων στα οστά.
Ποιους δείκτες περιλαμβάνει ο βασικός εργαστηριακός έλεγχος οστεοπόρωσης;
Ο βασικός εργαστηριακός έλεγχος για τη διερεύνηση της οστεοπόρωσης περιλαμβάνει :
- 25 Υδροξυ Βιταμίνη D3
- Ασβέστιο ορού
- Φώσφορο ορού
- Ασβέστιο ούρων 24ώρου
- Ασβέστιο/κρεατινίνη ούρων
- Παραθορμόνη ορού (PTH)
- Θυρεοειδοτρόπο ορμόνη (TSH)
Βιοχημικοί Δείκτες Οστικού Μεταβολισμού (BTMs)
Οι Βιοχημικοί Δείκτες Μεταβολισμού των Οστών (bone markers) είναι μόρια, η μέτρηση των οποίων αντανακλά τον οστικό μεταβολισμό και δείχνει αν η «ζυγαριά» κλίνει προς τον οστικό σχηματισμό ή την οστική απορρόφηση. Η μέτρησή τους είναι σημαντική κατά τη διάρκεια της θεραπείας για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης. Πιο συγκεκριμένα, οι συγκεκριμένοι δείκτες δίνουν πληροφορίες για το πόσο αποτελεσματική ή όχι είναι η θεραπεία που εφαρμόζεται
Δείκτες οστικής παραγωγής:
- Οστικό κλάσμα αλκαλικής φωσφατάσης (BAP): παράγεται από τους οστεοβλάστες κατά τη σύνθεση νέου οστού και είναι δείκτης της οστεοβλαστικής δραστηριότητας.
- Οστεοκαλσίνη (BGP): συντίθεται στους οστεοβλάστες και είναι δείκτης οστικής ανακατασκευής.
- Αμινο-τελικό προπεπτίδιο του προκολλαγόνου τύπου 1 (P1NP): είναι ανάλογο προς την ποσότητα του νέου κολλαγόνου που παράγεται από τους οστεοβλάστες.
Δείκτες οστικής απορρόφησης:
- Ν-Τελοπεπτίδια (NTx) και C-Τελοπεπτίδια (CTx).
- Δεοξυπυριδινολίνη (DPD, D-Pyrilinks) σε ούρα τυχαίας ούρησης.
- Υδροξυπρολίνη ούρων 24ώρου
Κατά τη διάρκεια της απορρόφησης του οστού, τα μόρια αυτά απελευθερώνονται στην κυκλοφορία και στη συνέχεια εκκρίνονται στα ούρα.
Βιοχημικοί Δείκτες Οστικού Μεταβολισμού: Ποια είναι η σημασία της μέτρησης τους;
Οι Βιοχημικοί Δείκτες Μεταβολισμού των Οστών προσδιορίζουν τις μεταβολές της οστικής πυκνότητας, επομένως η μέτρηση τους συμβάλλει σημαντικά στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας και στην τροποποίηση της, όταν απαιτείται.
Οι δείκτες αυτοί πλεονεκτούν έναντι της μέτρησης της οστικής πυκνότητας, γιατί μπορούν να αναδείξουν τις άμεσες αλλαγές του οστικού μεταβολισμού και επομένως την ενεργό φάση της νόσου. Αντίθετα, οι μεταβολές στη μέτρησης της οστικής πυκνότητας εμφανίζονται μετά από πολλούς μήνες. Έχει αποδειχθεί ότι οι βιοχημικοί δείκτες οστικού μεταβολισμού μπορούν να προσδιορίσουν τη βελτίωση της οστικής πυκνότητας μέσα σε λίγους μήνες από την έναρξη της θεραπείας.
Ποια είναι η προετοιμασία του ασθενούς;
- Για τις εξετάσεις αίματος απαιτείται νηστεία 10 – 12 ωρών πριν από την αιμοληψία.
- Για τις εξετάσεις ούρων απαιτείται συλλογή ούρων 24ώρου.
Το μικροβιολογικό εργαστήριο της Θέμης Κωνσταντινίδου διαθέτει σύγχρονο ορμονολογικό τμήμα, στο οποίο πραγματοποιούνται όλες οι εξετάσεις του εργαστηριακού ελέγχου οστεοπόρωσης.