Tο ήπαρ είναι ζωτικό όργανο, καθώς αποτελεί το χημικό εργοστάσιο του ανθρώπινου σώματος. Συμμετέχει ενεργά στον μεταβολισμό, στην αποτοξίνωση, στη σύνθεση πρωτεϊνών και στην αποθήκευση θρεπτικών συστατικών. Οι εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας αποτελούν βασικό διαγνωστικό εργαλείο, που επιτρέπει την αξιολόγηση της κατάστασης του ήπατος.
Ποιες είναι οι κύριες λειτουργίες του ήπατος;
Οι κύριες λειτουργίες του ήπατος είναι :
- Συνθετική λειτουργία: Στο ήπαρ γίνεται η σύνθεση σημαντικών ουσιών όπως η χολή, που είναι απαραίτητη για την πέψη των λιπών, οι πρωτεΐνες και οι παράγοντες πήξης του αίματος.
- Μεταβολισμός: Το ήπαρ είναι υπεύθυνο για τον μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπιδίων. Στο ήπαρ, επίσης, μετατρέπεται η τροφή σε ενέργεια και αποθηκεύεται η περίσσεια ενέργειας.
- Αποτοξίνωση: Στο ήπαρ διασπώνται τα φάρμακα, το αλκοόλ και οι τοξικές ουσίες.
- Αποθήκη θρεπτικών συστατικών: Στο ήπαρ γίνεται η αποθήκευση βιταμινών, γλυκογόνου, λιπιδίων, πρωτεϊνών και σιδήρου για να απελευθερωθούν στην κυκλοφορία του αίματος ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού.
- Άμυνα του οργανισμού: Το ήπαρ συμβάλλει στην καταστροφή μικροοργανισμών και εκκρίνει ουσίες που συμμετέχουν στην ανοσολογική απάντηση.
Οι εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας είναι εξετάσεις αίματος που προσδιορίζουν τα επίπεδα ενζύμων, πρωτεϊνών και άλλων ουσιών που παράγονται από το ήπαρ και χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της ηπατικής νόσου.
Για ποιο λόγο γίνονται οι εξετάσεις της ηπατικής λειτουργίας;
Οι εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας διενεργούνται για τους παρακάτω λόγους:
- Για τη διάγνωση ηπατικών ασθενειών.
- Για τον έλεγχο της πορείας της ηπατικής νόσου και της αποτελεσματικότητας της θεραπείας.
- Για τον έλεγχο της έκτασης της βλάβης του ήπατος.
- Για την παρακολούθηση των παρενεργειών ορισμένων φαρμάκων.
Ποιες είναι οι εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας;
Η διάγνωση των παθήσεων του ήπατος πραγματοποιείται μέσω αιματολογικών εξετάσεων που ελέγχουν τις τιμές των ηπατικών ενζύμων και της λειτουργίας του ήπατος.
Κοινές εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας είναι οι παρακάτω :
- Τρανσαμινάσες : Οξαλοξεική τρανσαμινάση (SGOT/AST) και Πυροσταφυλική Τρανσαμινάση (SGPT/ALT). Είναι ηπατικά ένζυμα που αυξάνονται στο αίμα σε φλεγμονή ή καταστροφή των ηπατικών κυττάρων.
• Αλκαλική φωσφατάση (ALP). Είναι ένζυμο που παράγεται από το ήπαρ, αλλά και από τα οστά, τον πλακούντα και το έντερο. Τα αυξημένα επίπεδα ALP μπορεί να υποδεικνύουν χολόσταση, δηλαδή αδυναμία απέκκρισης της χολής, ή νόσους των οστών ή του εντέρου. Αύξηση της αλκαλικής φωσφατάσης μπορεί να παρατηρηθεί και σε άλλες ηπατικές νόσους. - Ολικές πρωτεΐνες και αλβουμίνη. Η αλβουμίνη και το μεγαλύτερο ποσοστό των πρωτεϊνών συντίθενται στο ήπαρ. Χαμηλότερα από το φυσιολογικό επίπεδα λευκωματίνης (αλβουμίνης) και ολικής πρωτεΐνης μπορεί να οφείλονται σε βλάβη του ήπατος.
• Χολερυθρίνη. Η χολερυθρίνη είναι προϊόν του καταβολισμού της αίμης που απελευθερώνεται κατά την καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αύξηση της τιμής της παρατηρείται σε βλάβη του ήπατος, σε απόφραξη των χοληφόρων, σε φλεγμονή των χολαγγείων (χολαγγειίτιδα), σε αυξημένη καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων (αιμόλυση) ή μετά από λήψη ορισμένων φαρμάκων.
•Χρόνος Προθρομβίνης. Ελέγχεται ο μηχανισμός της πήξης του αίματος, καθώς η σύνθεση των παραγόντων πήξης γίνεται στο ήπαρ. Τιμή του χρόνου προθρομβίνης εκτός του φυσιολογικού εύρους μπορεί να αποτελεί ένδειξη ηπατικής νόσου.
•Γαμμα-γλουταμυλοτρανσφεράση (γGT). Υψηλότερα επίπεδα από το φυσιολογικό μπορεί να υποδεικνύουν βλάβη στο ήπαρ ή στα χοληφόρα.
•Γαλακτική αφυδρογονάση (LDΗ). Είναι ένζυμο που βρίσκεται στο ήπαρ αλλά και σε άλλα όργανα. Επομένως, αυξημένα επίπεδα LDH μπορεί να υποδεικνύουν βλάβη στο ήπαρ αλλά ενδεχομένως να οφείλονται σε άλλα νοσήματα.
•α-FP (α-φετοπρωτεΐνη). Υψηλή τιμή α-FP στους ενήλικες υποδηλώνει καρκίνο του ήπατος. Αυξημένες συγκεντρώσεις α-FP έχουν παρατηρηθεί σε ασθενείς με ηπατίτιδα και σε άλλες μορφές καρκίνου. Η α-FP αυξάνει, επίσης, κατά την εγκυμοσύνη.
Πότε πρέπει να γίνονται εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας;
Όπως προαναφέρθηκε, οι εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας αποτελούν σημαντικούς δείκτες για τη διάγνωση ή για την παρακολούθηση της ηπατικής νόσου.
Ειδικότερα, οι εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας πρέπει να διενεργούνται:
1.Στο τακτικό check up για τον προληπτικό έλεγχο της λειτουργίας του ήπατος.
- Αν εμφανίζετε συμπτώματα ηπατικής νόσου, όπως:
- Κόπωση και αδυναμία.
• Ναυτία, έμετο και απώλεια όρεξης.
• Κίτρινο χρώμα στο δέρμα και τα μάτια (ίκτερος).
• Σκούρα ούρα και ανοιχτόχρωμα κόπρανα.
• Πρήξιμο στην κοιλιά (ασκίτης) ή στα κάτω άκρα.
• Εύκολη αιμορραγία ή μώλωπες.
• Κνησμός και ερυθρότητα στο δέρμα.3. Αν υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες, οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης ηπατικής βλάβης:
- Κατάχρηση αλκοόλ.
- Λήψη φαρμάκων που μπορεί να έχουν παρενέργειες στο ήπαρ.
Στο Μικροβιολογικό Διαγνωστικό Εργαστήριο της Θέμης Κωνσταντινίδου επιλύουμε κάθε σας απορία σχετικά με τις εξετάσεις που πραγματοποιείτε στο εργαστήριο μας.