Τι είναι οι βιταμίνες;
Οι βιταμίνες είναι χημικές ενώσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη φυσιολογική ανάπτυξη και λειτουργία του οργανισμού μας.
Οι βιταμίνες, με εξαίρεση τη βιταμίνη D, δεν μπορούν να συντεθούν από τον οργανισμό, γι’ αυτό και πρέπει να προσλαμβάνονται μέσω της τροφής, για να προλαμβάνονται ελλείψεις τους.
Πότε πρέπει να γίνεται εργαστηριακός έλεγχος βιταμινών;
- Στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου (Check up)
- Όταν υπάρχουν συμπτώματα ή εργαστηριακά ευρήματα που υποδηλώνουν έλλειψη κάποιων βιταμινών. Πιο συγκεκριμένα, ο εργαστηριακός έλεγχος είναι αναγκαίος, όταν εμφανίζονται :
- Διαταραχές στο δέρμα και τους βλεννογόνους
- Τριχόπτωση, ευθραυστότητα νυχιών
- Αστάθεια στο βάδισμα, εξασθένιση της μνήμης
- Αναιμία
- Αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης
- Όταν υπάρχει κίνδυνος έλλειψης βιταμινών, σε καταστάσεις όπως:
- Χειρουργικές επεμβάσεις γαστρεντερικού
- Φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου (Νόσος Crohn και Ελκώδης κολίτιδα)
- Κοιλιοκάκη
- Μη ισορροπημένη διατροφή
- Ακραίες δίαιτες
- Εγκυμοσύνη, γαλουχία
- Αλκοολισμός
- Όταν λαμβάνονται συστηματικά συμπληρώματα διατροφής
Ο ρόλος των βιταμινών στην υγεία
Βιταμίνες του συμπλέγματος Β
Η θειαμίνη (Β1): Είναι σημαντική για την παραγωγή ενέργειας. Κύριες πηγές της είναι το κρέας, τα ψάρια, τα δημητριακά και τα όσπρια.
Έλλειψη της βιταμίνης Β1 μπορεί να παρατηρηθεί σε άτομα με γαστρεντερικές διαταραχές, όπως κοιλιοκάκη, φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου ή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Η ριβοφλαβίνη (Β2): Παίζει ρόλο στη λειτουργία των ενζύμων και στη φυσιολογική σύνθεση των λιπαρών οξέων και των αμινοξέων. Κύριες πηγές είναι τα αβγά, το γάλα και τα πράσινα λαχανικά.
Η νιασίνη (Β3): Συμμετέχει στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών. Επιπλέον, συμβάλλει στη διατήρηση της καλής λειτουργίας του νευρικού συστήματος. Η νιασίνη υπάρχει στα δημητριακά και στο κρέας.
Το παντοθενικό οξύ (Β5): Η συγκεκριμένη βιταμίνη είναι απαραίτητη για τη σύνθεση της χοληστερόλης και για το μεταβολισμό των λιπών και των υδατανθράκων. Την προσλαμβάνουμε από τα ψάρια, το κρέας, τα πουλερικά, τα δημητριακά και τα όσπρια.
Η πυριδοξίνη (Β6): Είναι σημαντική για το μεταβολισμό των πρωτεϊνών και των λιπιδίων, καθώς και για τη σύνθεση ερυθρών αιμοσφαιρίων. Παίζει, επίσης, ρόλο στη σύνθεση νευροδιαβιβαστών με αποτέλεσμα να συμβάλλει στη βελτίωση της διάθεσης και στη μείωση της κατάθλιψης. Τροφές πλούσιες σε Β6 είναι το κρέας, τα ψάρια, τα πουλερικά, το συκώτι, το ρύζι, οι ξηροί καρποί και η πατάτα.
Η βιοτίνη (Β7): Συμβάλλει στην παραγωγή των λιπαρών οξέων και στον μεταβολισμό των λιπών και των αμινοξέων. Κύριες πηγές της είναι το αβγό, το συκώτι, η ντομάτα, οι ξηροί καρποί, οι σαρδέλες, ο σολομός, το κουνουπίδι και τα μανιτάρια.
Το φυλλικό οξύ (Β9): Είναι σημαντικό για τη σύνθεση του DNA και την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Κύριες πηγές φυλλικού οξέος είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα δημητριακά και τα όσπρια. Η έλλειψη φυλλικού οξέος μπορεί να προκαλέσει αναιμία ή διαταραχές στην ανάπτυξη του νευρικού σωλήνα του εμβρύου κατά την εγκυμοσύνη.
Η κυανοκοβαλαμίνη (Β12): Είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και τη σύνθεση των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Πλούσιες πηγές Β12 είναι το κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αβγά.
Βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ)
Είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό και προστατεύει τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες, συμβάλλοντας έτσι στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Είναι, επίσης, απαραίτητη για την απορρόφηση του σιδήρου και για τη σύνθεση του κολλαγόνου, ένα απαραίτητο συστατικό για τη λειτουργία των αιµοφόρων αγγείων, των οστών, του χόνδρου, του δέρµατος και των δοντιών. Συμμετέχει, επίσης, στη σύνθεση των νευροδιαβιβαστών με αποτέλεσμα να παίζει ρόλο και στην ψυχική υγεία. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C είναι τα φρούτα και τα λαχανικά.
Βιταμίνη Α
Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία της όρασης, την υγεία των βλεννογόνων και του δέρματος, την αναπαραγωγή, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη διαφοροποίηση των ιστών. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Α είναι το συκώτι, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα ψάρια, το καρότο, η γλυκοπατάτα, οι πιπεριές, η κολοκύθα.
Bιταμίνη D
Συμβάλλει στην απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου από το έντερο, στη διαμόρφωση και στη διατήρηση υγιών οστών και δοντιών, στη φυσιολογική νευρομυϊκή λειτουργία, στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου και καρδιαγγειακών νοσημάτων, στη μείωση των συμπτωμάτων της κόπωσης και στην αύξηση της ενέργειας. Τροφές που περιέχουν βιταμίνη D είναι ο κρόκος του αυγού, το μοσχαρίσιο συκώτι, τα λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλες), τα μανιτάρια και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Bιταμίνη E
Είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό με αποτέλεσμα να προστατεύει τα κύτταρα από το τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου. Πλούσιες πηγές της βιταμίνης Ε είναι το ελαιόλαδο, το ηλιέλαιο, το αραβοσιτέλαιο, οι ξηροί καρποί και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Bιταμίνη K
Είναι απαραίτητη για τη σύνθεση των παραγόντων πήξης του αίματος, καθώς και για το σχηματισμό και τη διατήρηση υγιών οστών. Βρίσκεται σε δύο μορφές:
- Βιταμίνη Κ1που βρίσκεται στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και στα φυτικά έλαια.
- Βιταμίνη Κ2 η οποία παράγεται από το μικροβίωμα του εντέρου.
Είναι απαραίτητος ο εργαστηριακός έλεγχος βιταμινών;
Όπως συμπεραίνεται, οι βιταμίνες είναι πολύ σημαντικές για τη διατήρηση της υγείας μας. Για το λόγο αυτό, ο τακτικός εργαστηριακός έλεγχος βιταμινών είναι απαραίτητος.
Το μικροβιολογικό εργαστήριο της Θέμης Κωνσταντινίδου διαθέτει σύγχρονο, διαπιστευμένο ανοσολογικό τμήμα στο οποίο πραγματοποιείται έλεγχος των επιπέδων βιταμινών.