Διερεύνηση ανδρικής υπογονιμότητας
Σπερμοδιάγραμμα
Το σπερμοδιάγραμμα είναι η βασική εξέταση για την εκτίμηση της γονιμότητας του άνδρα κατά την οποία ελέγχονται ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του σπέρματος, όπως ο αριθμός, η κινητικότητα η μορφολογία των σπερματοζωαρίων και ο όγκος του σπέρματος. Από το σπερμοδιάγραμμα παίρνουμε επίσης πληροφορίες για την ρευστοποίηση, τη γλοιότητα, το pH, τη χροιά του σπέρματος, τη συγκέντρωση των λευκών αιμοσφαιρίων και την πιθανή παρουσία συγκολλήσεων σπερματοζωαρίων.
Στο ιατρείο η εξέταση και η επεξεργασία του δείγματος γίνεται σύμφωνα με τις πρόσφατες αναθεωρημένες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Αντισπερμικά αντισώματα σε ορό αίματος και σπέρμα
Ανιχνεύονται ειδικά αντισώματα τα οποία συνδέονται με τα σπερματοζωάρια και μπορούν να οδηγήσουν σε υπογονιμότητα με τους εξής μηχανισμούς:
- Προκαλούν καταστροφή των σπερματοζωαρίων
- Δημιουργούν συγκολλήσεις των σπερματοζωαρίων, με αποτέλεσμα μείωση του αριθμού τους που διεισδύουν στην τραχηλική βλέννα
- Προκαλούν μείωση της κινητικότητας των σπερματοζωαρίων
- Εμποδίζουν τη διείσδυση των σπερματοζωαρίων στο ωάριο
- Έχουν αρνητική επίδραση στα πρώιμα στάδια της εμβρυικής ανάπτυξης
Tα αντισπερμικά αντισώματα βρίσκονται σε αυξημένα επίπεδα στο 9-12% των υπογόνιμων ατόμων και ανιχνεύονται σε απόφραξη ή εκτομή των σπερματικών πόρων, φλεγμονές των επικουρικών γεννητικών αδένων και σε γυναίκες με πρωτοπαθή υπογονιμότητα.
Έλεγχος για τον κατακερματισμό DNA σπερματοζωαρίων (DNA fragmentation test)
Με την εξέταση ελέγχεται η ακεραιότητα του DNA των σπερματοζωαρίων. Γίνεται για τη διερεύνηση της ανδρικής υπογονιμότητας, αυτόματων αποβολών, πρόωρων τοκετών και αποτυχημένων προσπαθειών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Τα αποτελέσματα αξιολογούνται με βάση το DFI (DNA Fragmentation Index, Δείκτης κατακερματισμού DNA), δηλαδή το % ποσοστό των σπερματοζωαρίων που περιέχουν κατεστραμμένο DNA. Ανάλογα με το DFI διακρίνονται 3 κατηγορίες :
- DFI < 15%: άριστη γονιμότητα
- DFI 15 – 30%: καλή γονιμότητα
- DFI > 30%: χαμηλή έως μέτρια γονιμότητα
Ποσοστό κατακερματισμού του DNA σπερματοζωαρίων πάνω από 30%, μπορεί να ευθύνεται για ανδρική υπογονιμότητα ακόμα και όταν οι βασικές παράμετροι σπέρματος στο σπερμοδιάγραμμα είναι φυσιολογικές.
Όταν o δείκτης κατακερματισμού DNA είναι μεγαλύτερος από 30% :
α) Αυξάνεται η πιθανότητα αυτόματης αποβολής
β) Σε περίπτωση σπερματέγχυσης ή εξωσωματικής γονιμοποίησης μειώνεται η πιθανότητα γονιμοποίησης και επιτυχούς εγκυμοσύνης.
Βιοχημικός έλεγχος σπέρματος
Η κακή ποιότητα του σπέρματος μπορεί να οφείλεται:
✔ Σε παραγωγή ανώμαλων σπερματοζωαρίων από τους όρχεις
✔ Σε βλάβη των σπερματοζωαρίων από τις εκκρίσεις των βοηθητικών αδένων του γεννητικού συστήματος (προστάτης, σπερματοδόχες κύστεις)
✔ Σε βλάβη των σπερματοζωαρίων στην επιδιδυμίδα.
Ο βιοχημικός έλεγχος του σπέρματος περιλαμβάνει:
✔ Τον έλεγχο της λειτουργίας του προστάτη
- Κιτρικό οξύ
- Ψευδάργυρος
- Όξινη φωσφατάση
✔ Τον έλεγχο της λειτουργίας των σπερματοδόχων κύστεων
- Φρουκτόζη
✔ Τον έλεγχο της λειτουργίας της επιδιδυμίδας
- Καρνιτίνη
Ορμονικός έλεγχος
✔ LH, FSH, Τεστοστερόνη, Προλακτίνη
✔ Ορμόνες Θυρεοειδούς
Μικροβιολογικός έλεγχος
✔ Καλλιέργεια για αερόβια και αναερόβια μικρόβια, αντιβιόγραμμα
✔ Έλεγχος για μυκόπλασμα, ουρεόπλάσμα και χλαμύδια
Γενετικός έλεγχος
✔ Καρυότυπος
✔ Μικροελλείψεις στο Y χρωμόσωμα
✔ Έλεγχος κυστικής ίνωσης
Διερεύνηση γυναικείας υπογονιμότητας
Ορμονικός έλεγχος
✔ LH, FSH, Οιστραδιόλη, Προγεστερόνη, Προλακτίνη
✔ Ορμόνες Θυρεοειδούς
Προσδιορισμός ΑΜΗ (Anti- Mullerian Hormone)
Η μέτρηση της ΑΜΗ χρησιμοποιείται ως προγνωστικός δείκτης επάρκειας της ωοθηκικής λειτουργίας.
Η ΑΜΗ ή αντιμυλλέριος ορμόνη, παράγεται από τα ωοθυλάκια και είναι ενδεικτική της δεξαμενής ωοθυλακίων στις ωοθήκες και της εναπομένουσας προμήθειας σε ωάρια (ovarian reserve). Τα επίπεδα της ΑΜΗ μειώνονται σταδιακά όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας. Αυτό συμβαίνει γιατί με την αύξηση της ηλικίας της γυναίκας μειώνεται ο αριθμός των ωοθυλακίων στις ωοθήκες.
Η εξέταση μπορεί να πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε ημέρα του κύκλου
Μικροβιολογικός έλεγχος κολπικού-τραχηλικού υγρού
- Καλλιέργεια για αερόβια και αναερόβια μικρόβια, αντιβιόγραμμα
- Έλεγχος για μυκοπλάσμα, ουρεοπλάσμα και χλαμύδια